Bản sắc văn hóa truyền thống được bảo tồn bởi đồng bào Ê đê

Tinh thần đồng lòng giữ gìn bản sắc của người Ê đê

Trước những tác động của quá trình đô thị hóa, bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở nhiều buôn làng ít nhiều bị tác động, phai nhạt. Tuy nhiên những năm qua, với nỗ lực trong công tác tuyên truyền, vận động của các cấp chính quyền, hệ thống chính trị, cùng với sự trăn trở, miệt mài giữ gìn bản sắc văn hóa của không ít những nghệ nhân, già làng, trưởng bản…, mà hiện nay ở nhiều buôn làng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc đang được đồng bào giữ gìn và phát huy.

Buôn Kna B, xã Cư M’gar, huyện Cư M’gar có hơn 90% đồng bào dân tộc Ê đê sinh sống. Đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên người dân trong buôn luôn nêu cao ý thức giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống.

Những nhạc cụ được lưu giữ và sử dụng

Ngôi nhà dài truyền thống của già làng Y Băk Niê nằm giữa buôn Kna B. Bên trong những chiếc đinh năm, đing choc, gông, bro, ky păh… và nhiều nhạc cụ, vật dụng bằng tre nứa do già chế tác được cất giữ nơi trang trọng nhất. Già Y Băk nói, từ nhỏ già đã có niềm đam mê đặc biệt với các loại nhạc cụ âm nhạc truyền thống. Bây giờ đã ngoài tuổi 70 già vẫn lên rừng, xuống suối tìm nguyên liệu chế tác nhạc cụ. Ngoài ra, già làng cũng đan các vật dụng sinh hoạt.

Không chỉ biết chế tác nhạc cụ, hòa tấu nhạc cụ truyền thống, giữ nghề đan lát truyền thống, già Y Băk còn góp công lớn trong việc vận động Nhân dân bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào Ê đê. Già chia sẻ. Thấy người trẻ trong buôn ít người biết sử dụng nhạc cụ truyền thống. Các giá trị văn hóa của dân tộc dần mai một. Tôi cùng với Ban tự quản buôn đến từng nhà vận động các cháu thiếu niên học chơi nhạc cụ truyền thống. Thêm vào đó cũng chia sẻ kinh nghiệm chế tác nhạc cụ. Điều này nhằm khơi dậy niềm đam mê, giúp các cháu hiểu hơn về truyền thống.

Đặc biệt, năm 2020, buôn Kna B đã thành lập được hai đội nhạc cụ truyền thống. Mỗi đội gồm 6 thành viên, từ 9 – 20 tuổi. Để các em tiếp thu tốt, già Y Băk dạy mỗi em sử dụng một loại nhạc cụ. Giờ đây các em có thể hòa tấu cùng với nhau.

Những thành tựu của người Ê đê

Từ những nỗ lực, cố gắng của các già làng, Người có uy tín, nghệ nhân trong buôn cũng như sự động viên của chính quyền địa phương, người dân buôn Kna B dần nâng cao ý thức bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống. Hiện nay, buôn Kna B còn giữ gìn được 26 ngôi nhà dài. Ngoài ra còn có tổ dệt thổ cẩm gồm 6 thành viên và hai đội đánh nhạc cụ dân tộc.

Bà Phạm Thị Tiềm, Chủ tịch UBND xã Cư M’gar cho biết: Những năm qua, ngoài việc quan tâm hỗ trợ bà con phát triển kinh tế, xã cũng chú trọng việc vận động người dân nâng cao ý thức, trân trọng bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS trên địa bàn, đặc biệt là dân tộc Ê đê. Thời gian tới, xã sẽ dành một phần kinh phí để duy trì, tổ chức, phục dụng lại lễ hội cúng bến nước của người Ê đê. Đồng thời nỗ lực phát huy giá trị văn hóa đa dạng của các DTTS trên địa bàn xã.

Giá trị của văn hóa đối với ngành du lịch

Nằm giữa lòng thành phố Buôn Ma Thuột, buôn Akô Dhông được mệnh danh là buôn giàu đẹp nhất tỉnh Đắk Lắk. Nơi đây, người dân không chỉ giàu có về đời sống vật chất, mà còn giữ gìn nhiều nét đẹp văn hóa lâu đời của người Ê đê.

Trong ngôi nhà sàn dài khang trang mới được tu sửa, già Ama Pi chia sẻ: Nhà dài là biểu tượng văn hóa của người Ê đê với những đặc trưng riêng. Ngày xưa đồng bào Ê đê chỉ sống trong nhà dài bình dị ấy. Cuộc sống hiện đại dần, nhiều gia đình trong buôn làm nhà xây để tách hộ cho con cháu ở, đã từng có thời kỳ người dân đòi phá nhà dài làm nhà xây. Nhờ sự quyết liệt giữ nhà dài của già làng, Người có uy tín mà bà con hiểu giá trị truyền thống và cùng nhau bảo vệ.

Nỗ lực để việc phát triển du lịch ổn định

Hiện nay, toàn buôn Akô Dhông có 67 hộ đồng bào Ê đê. Đồng bào trong buôn vẫn còn giữ được hơn 30 ngôi nhà dài truyền thống. Nhiều người dân buôn Akô Dhông vẫn duy trì việc làm rượu cần, dệt thổ cẩm. Việc gìn giữ và bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc, đã ăn sâu vào tâm thức của người dân nơi đây, không chỉ người già mà thế hệ trẻ cũng ý thức được sự quan trọng của văn hóa truyền thống. Trong đó nổi bật nhất là ngôi nhà sàn dài.

Ông Y Pun Niê Ping, Trưởng buôn Akô Dhông chia sẻ. Để mọi người cùng bảo tồn văn hóa, già làng, Người có uy tín, chức sắc tôn giáo trong buôn đã đưa vào hương ước, quy định chung để không ai vi phạm. Người trong buôn đã nhận thức được giá trị văn hóa nên cùng nhau gìn giữ; không chỉ nhà dài mà nhiều hoạt động văn hóa phi vật thể. Tất cả đều được bà con cùng nhau phục dựng, tổ chức hàng năm như. Những ngày lễ nổi bật nhất chính là Lễ cũng bến nước, Lễ kết nghĩa,… Chính những nét đẹp văn hóa đặc trưng khiến buôn Akô Dhông thu hút nhiều người đến tham quan. Từ đó trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước khi đến Đắk Lắk.

Những giá trị được bảo tồn đang mang lại rất nhiều giá trị cho người Ê đê. Để tìm hiểu thêm các thông tin khác, hãy tìm hiểu bài viết cùng chuyên mục nhé.